Ошентип COVID-19 вирусу акыры Кыргызстанга дагы жетти. Мурда башка бир өлкөдө болуп жаткан нерсе катары интернеттен көз салып отурсак, азыр өз башыбызга келди. Эми эмне кылышыбыз керек?
Саламаттык сактоо министрлиги коронавирусту жеңүүнүн негизги жолу тартип жана тазалык экенин айтууда. Демек, өлкө бийлиги жана медиктер берген сунуштарды так аткарып, ар бирибиз жоопкерчиликтүү болууга милдеттүүбүз. Андан тышкары, бул күндөрү өздүк гигиенага өзгөчө көңүл бурушубуз керек.
Sputnik агенттиги кыргызстандыктарга коронавирус менен күрөшүүдө жардам болсун деп Дүйнөлүк саламаттыкты сактоо уюму иштеп чыккан эрежелерди сунуштайт. Албетте, булар тууралуу мурда эле угуп жүргөнсүз, бирок илдет үйгө кирип келген учурда сактануу эрежелерин дагы бир ирет эске салууну туура көрдүк.
Колду бат-баттан жууңуз
Колду бат-баттан жууп же антисептикалык каражаттар менен сүртүп туруңуз.
Эмне үчүн?
Жаныңызда эле вирус жуктуруп алган адамдар жүрүшү мүмкүн. Алар кармаган нерсеге же чүчкүргөн, жөтөлгөн маалда буюм-тайымдарга вирус жабышып алат. Аларды сиз кармаган учурда колуңузга иле кетесиз.
Коомдук жайларда аралыкты сактаңыз
Коомдук жайларда колдон келишинче башка адамдардан бир метр алыс турууга аракет кылыңыз. Өзгөчө жөтөлүп же чүчкүргөндөрдөн оолагыраак болуу керек.
Эмне үчүн? COVID-19 жөтөл жана чүчкүрүк аркылуу сыртка чыгып, көпкө чейин абада тура берет. Мындай адамдын жанына барганда дароо жуктуруп аласыз.
Колду беттен алыс кармаңыз
Колду ооз, мурун жана көзгө тийгизбеңиз.
Эмне үчүн? Ар кайсы нерсени кармалаганда колго вирус жабышып алат. Ошол учурда ооз, мурун же көзгө колуңуз тийсе, COVID-19 дароо организмге өтүп кетет.
Туура чүчкүрүңүз
Мурдагыдай ырахаттанып, ээн-эркин чүчкүрүүнү токтото туруңуз. Антпесе элди үркүтөсүз. Андыктан жаныңызда ар дайым кагаз майлыктар болгону жакшы. Чүчкүргөндө аны менен ооз-мурунду жаап, кийин бүктөп туруп дароо таштандыга ыргытыңыз. Кагаз болбой калса, чыканактын ички бөлүгүнө чүчкүрүңүз. Ушул тапта кадимки жүз аарчыларды колдолбой эле койгон жакшы.
Эмне үчүн? Вирус жуктуруп алганыңызды бир нече убакытка чейин өзүңүз байкабашыңыз мүмкүн. Андыктан башкалардын ден соолугун ойлоп, оозду жаап чүчкүрүү керек. Ал эми кадимки жүз аарчы жарабайт дегенибиздин себеби, аны ыргытып ийбей, алып жүрөбүз да. Демек, вирусту кайра эле өзүбүзгө жабыштырабыз.
Жөтөл, дем алуунун кысылышы
Эгер жөтөлүп, демиңиз кысылып же дене табыңыз көтөрүлсө дароо медиктерге кайрылыңыз.
Эмне үчүн? Бул курч мүнөздөгү респиратордук инфекциялардын алгачкы белгиси. Бирок COVID-19 вирусу дагы ушул сыяктуу белгилерди бериши мүмкүн.
Медиктердин сунуштамаларын так аткарыңыз
Коронавирус боюнча ишенимдүү маалымат булактарынан акыркы жаңылыктарды карап туруңуз. Ошондой эле медициналык кызматкерлердин айткандарын так аткарыңыз.
Эмне үчүн? Жергиликтүү медициналык мекемелердин жана бийлик органдарынын COVID-19 вирусу боюнча актуалдуу жана туура маалыматтары бар. Алар аймакта эпимедиологиялык абал кандай экенин так билет жана туура коргонуу жолдорун айта алышат.
Ооруп жатсаңыз үйдөн чыкпаңыз
Буга чейин башка оору менен ооруп жаткан болсоңуз, үйдөн чыкпаңыз.
Эмне үчүн? Буга чейин өзүңүздү жаман сезип, баш ооруп, мурун бүтүп келген болсо, коронавирус жуктуруп албоо үчүн үйдөн чыкпай туруу керек.
Мындан тышкары, россиялык белгилүү дарыгер, медицина илимдеринин доктору Елена Малышеванын дагы бир сунушун кошумчалай кетели. Ал тыштан келгенде колду жууп эле тим болбой, сырткы кийимди кире бериштен калтырып, балдар жана кары-картаңдар менен учурашардан мурда кийимди толугу менен алмаштырууну сунуштайт.
