Залалдуу шишиктин 200 түрү бар. Бул дарт сөөктөн өтүп, органдарды жабыркатып, кээде көкүрөк менен мээни, ашказанды, табарсыкты, оозду, боор менен кандын өзүнө зыян келтирет.
Рактын өсүүсү тукумга, курчаган айлана-чөйрөгө, дени сак жашоо салтын карманууга байланыштуу.
Окумуштуулар тамекини рактын жеңил түрүнө чалдыктырарын, ичимдиктин боор менен уйку безинин залалдуу шишигине алып келерин айтышат.
Тамеки рактын 14 түрүнө себепкер болуп, жүрөк оорусуна чалдыктырат. Мындан бөлөк, ашказан, көкүрөк, уйку бези, бөйрөк менен боор, жатын менен энелик бездеринин бузулуусуна алып келет.
Ага кошумча, ашыкча салмак да ракка алып барат. Туура тамактанбоо, зыяндуу азыктарды жеген да зыян. Окумуштуулар кызыл этти ашыкча жеген ичегилердин залалдуу шишигине, туздуу азыктын ашказан рагына алып келерин айтышат.
Күн катуу ысыганда күнгө күйүүгө, солярий кабыл алууга болбойт. Ал теринин ДНК системасын бузат.
Стресс да адамдын гормонунун бузулушуна таасир этет. Ички органдар да жабыркайт.
Мындан тышкары, жугуштуу оорулар залалдуу шишикке чалдыктырышы мүмкүн. Адистер зыяндуу аракеттерден алыс болуп, дени сак жашоо салтын карманууга чакырат.
