Мыйзам долбоору боюнча Аида Касымалиева толук баяндама жасады.
Вице-спикер Аида Касымалиева КР Президентин жана Жогорку Кеңештин депутаттарын шайлоо жөнүндө мыйзам долбоорун, Шайлоо жана референдумдарды өткөрүү боюнча шайлоо комиссиялары жөнүндө, Жергиликтүү кеңештердин депутаттарын шайлоо жөнүндө мыйзам долбоорлоруна киргизилип жаткан өзгөртүүлөрдүн олуттууларына токтолду.
Ал өз сөзүндө 2018-жылы Улуттук кеңеште шайлоого байланыштуу мыйзамдарды өркүндөтүү боюнча стратегия кабыл алынганын айтып, 2015-жылы өткөн шайлоо эрежелерин жакшыртуу негизги максат экенин кошумчалады.
Алар төмөнкүдөй:
Шайлоочулардын алдын ала тизмесин жарыялоо 10 күнгө узарууда. Мурда 60 күн болсо, эми 70 күн деп сунушталып жатат.
Шайлоочулардын арыз берүү мүмкүнчүлүгүн кеңейтүү, шайлоочунун кабинети деген электрондук түшүнүк кирүүдө.
№2 форма менен добуш берүү тартиби татаалдаштырылды. Эми бул форма менен добуш берем деген адам өзү шайлоо комиссиясына барып идентификациядан өтүшү керек. Касымалиева маалымат иретинде 2015-жылы парламенттик шайлоодо форма №2 менен 305 миң киши, 2017-жылкы шайлоодо 315 миң адам добуш бергенин айтты.
Шайлоочулардын тизмесин тактоо укугун Мамлекеттик каттоо кызматынан Борбордук шайлоо комиссиясына өткөрүп берүү сунушталып жатат.
Камактагы, стационардык дарылоо жайларындагы шайлоочулардын жана майыптардын шайлоого катышуусуна шарт түзүү каралууда. Аларга ылайыкталган форматта маалыматтарды даярдоо сунушталган.
Талапкердин шайлоо өнөктүгүнө кеткен каражаты тыкыр текшерилет. Анонимдик демилге деген түшүнүк кирүүдө. Ал боюнча атын атагысы келбеген жарандар шайлоо фондусуна акча бере албайт.
Шайлоо күрөөсү боюнча. Президенттик шайлоонукун 2 миллион сомго, партиялардын фондусун 5 миллиондон 3 миллион сомго чейин түшүрүү каралган.
Шайлоо дайындалганга чейин алты айдан кем эмес мөөнөттө партия каттоодон өтүшү керек.
ЖМК боюнча. Жалпыга маалымдоо каражаттары эч кандай комментарий бербестен фактыны гана жазсын деген жобо киргизилүүдө.
"ЖМКлар бул талапкер каттоодон өттү, бул талапкер келди деген маалымат менен жакшы же жаман комментарийлерин берип жатат. Бул оң же кара пиар болуп калышы ыктымал. Ошондуктан ЖМК эч кандай комментарий бербестен фактыны гана жазсын деген жобо киргизилип жатат", — деген пикирин айтты.
Жергиликтүү кеңештин депутаттарын шайлоо боюнча. Эми шайлоолорго мектеп директорлору менен ооруканалардын башкы дарыгерлерин да катыштыруу каралган. Аны менен катар айылдык кеңештеги аялдардын катышуусу күчөтүлүп, 30 пайыздык резервация кирип жатат.
Касымалиева өз баяндоосунда сунушталган Конституциялык мыйзамдын долбоору бул үч окуудан тең толук өтүшү керектигин баса белгиледи.
Эске салсак, бүгүн, 22-майда, каралып жаткан мыйзам долбоорунун демилгечилери — Алмазбек Эргешов, Нурбек Алимбеков, Абтандил Кулбараков, Умбеталы Кыдыралиев, Урматбек Самаев, Улан Примов, Алмазбек Токторов, Тазабек Икрамов, Талант Мамытов, Тариел Жоробеков, Дүйшөн Торокулов, Абдывахап Нурбаев, Аида Исмаилова, Бактыбек Райымкулов, Айнуру Алтыбаева, Кожобек Рыспаев, Таабалды Тиллаев, Бактыбек Турусбеков, Иса Өмүркулов, Алмазбек Батырбеков, Махабат Мавлянова, Айбек Алтынбеков, Өмүрбек Бакиров, Жыргалбек Турускулов.
