Эгерде бир жарым ай мурун Казакстандын көпчүлүк аймактары "кызыл" зонада болсо, азыр анда бир гана адам калган, ал эми 17ден 13 "жашыл". Эгерде апрель айынын аягында - май айынын башында гана Алматы шаарында коронавируска чалдыккан миңге жакын адам аныкталса, учурда өлкө боюнча күн сайын бир аз көбүрөөк адам катталат. Ушундан улам, жергиликтүү бийлик карантиндик режимди жумшартып жатат.
Түндүктөн коркунуч келеби?
Ал ортодо жаңы толкун коңшу Россияны каптап жатат. Декабрдын аягы - январь айынын башындагы эң жогорку чектер, анда жаңы табылган инфекциянын саны күнүнө 30 миңге жеткен, албетте, али алыс, бирок май айынын көрсөткүчтөрүнө салыштырмалуу өсүш олуттуу - бирден көп бир жарым эсе. Жакынкы келечек үчүн божомолдор ар башка: кээ бир илимпоздор жайкы ысык ошого карабастан өз кесепетин тийгизет жана инфекциянын жайылышы басаңдайт деп эсептешет (бирок өткөн жылдагы Казакстан тажрыйбасы тескерисинче күбө), башкалары өсүштү, жок дегенде аягына чейин күтүшөт Июнь айында, бул илдетке чалдыккандардын саны 25 миң адамга чейин толукталат. Кандай гана болбосун, "жакшылыкка үмүттөн, бирок жамандыкка даярдан" деген принцип актуалдуулугун жоготпой келет.
Россиядагы кырдаал биз үчүн эмне үчүн маанилүү? Эсиңизде болсун: оорунун күчөшү ал жакта кышында башталганда, Казакстанда түндүк аймактар биринчилерден болуп өзүлөрүн "уруп" салышкан. Январдын аягы - февраль айынын башында биздин республикада катталган жаңы учурлардын дээрлик жарымы түндүк коңшусу менен жакын мамиледе болгон төрт региондон болгон. Аларда Казакстан Республикасынын калкынын 16-17 пайызы гана жашайт. Жайдын келиши менен, айрыкча майрамдык сезондун башталышы менен, бул байланыштар күчөйт, мамлекеттик чек аранын ары жагына сапарлар көбөйөт.
Жакында эмдөөлөрдүн көрсөткүчү боюнча Казакстандан алдыга озуп чыккан Россия (бул түшүнүктүү, анткени дүйнөдө биринчи болуп өзүнүн вакцинасын өндүрүп, колдонуп баштаган), азыр артта калды: июнь айынын орто ченинде, 12,7 пайыз Калк биринчи компонентти алган, ал эми бизде - 13,4. Бардык көрүнүштөргө караганда, басымдуу көпчүлүктү түзгөн орусиялыктардын эмделе элек бөлүгүнүн арасында "өзүнө ийне сайгысы" келгендер аз. Вакцинацияга каршы кыймыл жана Интернетте фейктердин кеңири жайылышы жана белгилүү пофигигизм (айтмакчы, көптөгөн казакстандыктарга мүнөздүү) "балким, аны көтөрүп өтөт" деген үмүт менен ...
Айрым эксперттер дагы ушул себептин атын аташат. Массалык маалымат каражаттарын, айрыкча мамлекеттик телеканалдарды орусиялык вакциналар Батыштагы вакциналарга караганда жакшыраак экендигине, акыры, алар чектен чыгып, тескери таасирин тийгизгенине баарына ынандыруу үчүн “маалымат согушу” ушунчалык алып кетти. Кантсе да, Россия Федерациясынын калкынын бир кыйла бөлүгү, Батышка карата бардык этият мамилеси менен, өнүмдөрдүн, айрыкча дары-дармек каражаттарынын сапатын көзөмөлдөө ал жакка Россияга караганда жакшы жолго коюлган деп ишенишет. Адамдарга AstraZeneca жана Pfizer канчалык натыйжасыз жана ал тургай кооптуу экендиги жөнүндө окуялар көрсөтүлүп турса, алар ойлоно башташат: эгер ал жерде баары ушунчалык кайгылуу болсо, анда эмне үчүн биз Европа Бирлиги тааныгысы келбеген Sputnikке ишенишибиз керек? Баса, Sputnik Vдин биринчи сыноо партиясын чыгаруу жакында Европада европалык эксперттердин көзөмөлү астында башталды, балким бир-эки айдан кийин ЕС Россиянын вакцинасын каттай берет.
Азыр Россия Федерациясында, борбордук жана жергиликтүү бийлик вакцинацияны тездетүү жөнүндө олуттуу тынчсызданууда. Бир катар региондордо эмдөө борборлоруна келгендерге автоунааларга, ал тургай батирлерге лотерея ойнотулат, айрым жерлерде жаңы эмделген адамдарга тамак берилет - мисалы, жыйырма жумуртка. Бирок стимулдаштыруучу чаралар гана жардам бербейт окшойт, андыктан Россия Федерациясынын айрым түзүүчү субъекттеринде жарандардын айрым категориялары үчүн, баарынан мурда калкка кызмат көрсөткөндөр үчүн милдеттүү эмдөө киргизилип жатат. Тактап айтканда, мындай чечимди Москва, Москва жана Кемерово облустарынын, ошондой эле Сахалиндин бийлиги кабыл алган. Маселен, борбор калаанын мэринин буйругунда "кызмат көрсөтүү чөйрөсүндө иш алып барган уюмдардын жетекчилери 2021-жылдын 15-июлуна чейин жалпы кызматкерлердин 60% дан кем эмесине коронавируска каршы эмдөөлөрдү уюштурушу керек" деп жазылган. Бул буйрукту аткарбаганы үчүн бир миллион рублга чейин (5,7 миллион теңге) айып салынган.
Жоопкерчиликтин жоктугу
Балким, Казакстанда адамдарды эмдөөгө кандайдыр бир түрткү берүү керекпи? Кантсе да, эмдөө биздин өлкөдө да өтө жай жүрүп жатат: 15-июнга карата биринчи компонентти калктын 13,4 пайызы, экинчисинин 7,56 пайызы алышты. Батыш Европа өлкөлөрүн айтпаганда дагы, Камбоджа, Марокко, Колумбия сыяктуу өлкөлөрдөн да артта калып жатабыз. Же болбосо, салыштыруу үчүн башка мисалдар келтирилген: Монголияда калктын жарымынан көбү эки компонентти тең алышкан, Катар, Кувейт, Бириккен Араб Эмираттары, Бахрейн дагы ушундай чек арага жакындап калышкан ... Башкача айтканда, жакында бул өлкөлөр керектүү жамааттык коргоону түзөт жана алар кадимки жашоого кайтып келишет - док доорунда болгон.
Эгер Казакстанда вакциналарга байланыштуу көйгөй жаралса, анда биздин артта калганыбызды түшүндүрүүгө болот эле. Бирок андай көйгөй жоктой сезилет: мисалы, Алматы шаарында поликлиникалардын кызматкерлери өзүнө бекитилген шаардыктарды чакырышат, чакырышат, атүгүл үч эмдин тандоосун сунуш кылышат, бирок эмдөөдөн өтүүнү каалагандар аз. Бирок, түштүк борбордо, Чимкентте жана Нур-Султанда, ошондой эле Түндүк Казакстан облусунда (бул аймактарда биринчи компонент калктын 15 пайыздан 19 пайызына чейин), абал дагы деле болсо андан алыс болчу, бирок республиканын батышында бул кыйла начар, айрыкча Мангыстауда бул көрсөткүч болгону 6,6 пайызды түзөт.
Апрель айынын башында өкмөттүн жыйынында Саламаттыкты сактоо министри Алексей Цой биринчи жарым жылдыктын аягында 6 миллион казакстандык эмделе тургандыгын же эмдөөдөн өткөндөрдүн 60 пайызы эмделе тургандыгын айтты (жана Саламаттыкты сактоо министрлиги, 10 миллион адам эмделет). Эсептөө боюнча, эмдөө борборлоруна ай сайын эки миллион адам келет. Бирок бүгүнкү күндө, алты айдын аякташына он күндөн бир аз көбүрөөк убакыт калганда, биринчи компонентти болгону 2,6 миллион адам алды. Анын үстүнө, темп басаңдады.
Эгерде биз Казакстан Республикасынын Саламаттыкты сактоо министрлигинин сайтында жарыяланган күнүмдүк маалыматтардын динамикасын байкасак, анда 10-30-апрель аралыгында, жалпысынан, эмдөө кампаниясы башталганда, бир миллион адам вакцинанын биринчи дозасын алган же орто эсеп менен күн сайын 50 миң адам. Ал эми ушул айдын биринчи жарымында, июнь айында алардын саны 434 миңди түзгөн, же күнүнө 30 миңге жетпеген адам болгон. Эсептөө оңой болгондуктан, мындай чендерди сактоо менен, эмдөө менен пландаштырылган 10 миллион контингентти жабуу үчүн дагы сегиз ай (!) Убакыт талап кылынат.
Бул жерде Саламаттыкты сактоо министрлигинен көп нерсе көз каранды эмес. Ооба, ал начар түшүндүрүү иштери үчүн күнөөлөнүшү мүмкүн. Бирок туура уюштурулган күндө дагы, бул жетишсиз болуп калабы деп корком. Биздин коомдогу жоопкерчиликтин тартыштыгы өтө эле чоң - жамааттык гана эмес, жеке адам дагы, башкача айтканда, өзүбүздүн ден-соолугубуз үчүн, жакындарыбызга коркунуч келтирбөө үчүн жоопкерчилик. Эмдөөдөн качкандарды актоого болот, бирок ошол эле учурда ашыкча байланыштардан алыс болуп, ресторандарга, эл көп чогулган иш-чараларга барбагыла. Бирок адам мындай "жашоо кубанычтарынан" баш тарткысы келбей, бирок эмдөөдөн өтүүнү каалабаганда, бул башка маселе.
Инъекциялар - алуу ...
Жоопкерчиликтин мындай тартыштыгы менен, ынануу жана кайрылуу көп деле натыйжа бербейт. "Таяк" менен "сабиздин" чебер айкалышы кыйла натыйжалуу болуп калышы мүмкүн.
Биздин жалпы калкты шарттуу түрдө үч топко бөлүүгө болот: биринчиси - эмдөөнүн зарылдыгын түшүнгөндөр; экинчиси - ага толугу менен каршы болгондор; үчүнчүсү - күмөн санагандар жана "баары бир". Биринчилердин өкүлдөрү, негизинен, буга чейин тамыр жайып кетишкен, "анти балталар" өздөрүн эч кандай баага сайышпайт. Бирок үчүнчү, эң көп топко карата (менимче, ал бардык казакстандыктардын 60-70 пайызын түзөт), дем берүүчү чараларды колдонсо болот.
Эң оңой жолу - эмдөөгө даяр болгондорго төлөмдөрдү дайындоо. Ар бир компонент үчүн беш миң тенге, же жалпысынан он миң дейли. Эгерде бул поликлиникалардын кызматкерлери тарабынан коррупциянын көрүнүштөрүнө алып келет деп корккон болсок, анда биз накталай төлөмдөрдү коомдук транспортто эки же үч айга акысыз жүрүү же 60-70 литр алгандыгы үчүн талон менен алмаштыра алабыз. бензин. Бул жердеги параметрлер ар кандай болушу мүмкүн. Ошондой эле биздин эл лотереяга катышууну жакшы көрөт, ошондуктан баалуу байгелердин - телевизорлордун, смартфондордун, тиричилик техникасынын ж.б. - эмделген казакстандыктардын арасында жакшы стимул да болот.
Эгерде ушул жол менен каалаган 6-7 миллион адамды эмдөө борборлоруна тартууга мүмкүнчүлүк болсо, анда болжол менен 60-70 миллиард теңге талап кылынат. Албетте, акча бир топ чоң, бирок коронавирустук инфекциянын кийинки толкуну экономикабызга жана бюджетке кыйла олуттуу чыгымдарды алып келүүдө. Пандемиядан улам кайрылууга аргасыз болгон "42500" төлөмдөрү боюнча гана былтыр мамлекет болжол менен 200 млрд. Ресторандардын, мейманканалардын жана башка тейлөө чөйрөсүнүн объектилеринин жабылышынан бюджетке канча салык аз түшкөн (алардын иштеши, жугуштуу инфекциядан жамааттык коргонуу жок болгон учурда жана эпидемиянын жаңы толкундары келип чыккан учурда, дагы бир жолу чектелиши керек болот)? Андан кийин, мындай учурда, бир эле учурда эки маселени чечүүгө болот - эмдөөнү тездетүү жана адамдарды жок дегенде кандайдыр бир жол менен материалдык жактан колдоо.
Эгер бул күчүнө кирбесе, анда "камчы" калат. Кеп милдеттүү эмдөөлөр жөнүндө эмес, мисалы, "көк" статустун ээлери кабыл алынышы мүмкүн болгон объектилердин тизмесин кыскартуу жөнүндө ойлонуунун мааниси бар экендиги жөнүндө (жугуштуу оорулардын тизмесинде жок, контакт эмес, ошондой эле эмделбеген, ПТР анализдеринен өткөн эмес жана антителолордун далилдери жок). Ошентсе да, бул адамдын жеке эркиндиги ден-соолук жана коопсуздук үчүн жамааттык жоопкерчилик менен кандайча байланышта болушу керек экендиги, бул өзүнчө баарлашуунун темасы ...
