Аз соли нави 2019 дар Тоҷикистон муҳлати имтиёзи муассисаҳои хӯроки умумӣ ба поён мерасад ва моликони ошхонаву қаҳвахонаҳо муаваззаф хоҳанд буд ба ҷои 5 фоиз, 18 дарсад НДС супоранд.
Муҳосибон мегӯянд, НДС-и 18-дарсадӣ метавонад нархи як табақ оши паловро, ки ба ҳисоби миён 15 сомонӣ аст, то ба 20 сомонӣ гарон кунад.
Интизор меравад соли нави 2019 на танҳо барои муассиаҳои соҳаи хӯроки умумӣ, балки барои соҳаи сохтмон ва муассисаҳои таълимӣ низ гаронии андозро бо худ биёрад. Қарор аст андози ин арсаҳо ҳам аз 5 дарсад то ба 18 фоиз боло равад.
Тоҷикистон соли 2013 Кодекси нави андоз қабул кард ва тибқи он, меъёри андоз аз арзиши иловашуда то 18 дарсад боло бурда шуд, ки норизоятии чанде аз бахшҳо, аз ҷумла ширкатҳои хӯроки умумӣ ва мактабҳои хусусиро ба бор оварда буд. Соли 2014 Ҳукумати Тоҷикистон бо як тасмими хеш меъёри андоз аз арзиши иловашударо барои ширкатҳои таълимӣ, сохтмон ва хӯроки умумиро аз 18 дарсад то ба 5 поин бурда буд.
Дар раёсати сиёсати андози Вазорати молияи Тоҷикистонрӯзи 12-уми ноябр гуфтанд, то ба ҳол муасиссаҳои соҳаи маориф, сохтмон ва хурокӣ умумӣ аз рӯи меъёри паскардашуда андоз аз арзиши иловашуда пардохт мекарданд.
"То ҳол инҳо аз рӯи меъёри 5-фоиза андоз медоданд. Аммо қарори ҳукумат то соли нав ба анҷом мерасад. Аз соли нав онҳо бояд аз рӯи меъёри стандартӣ андоз супоранд. Меъёри стандартии Андоз аз арзиши иловашуда 18 фоиз андоз супоранд", - гуфт ҳамсӯҳбати мо дар ин раёсат.
Масъулони Вазорати молияи Тоҷикистон як тарҳи тамдиди ин имтиёзро ҳам дар даст доранд, аммо ҳанӯз маълум нест, ки оё Ҳукумат онро қабул мекунад ё не ва кадоме аз соҳаҳо шомили он мешавад.
Хӯроки умум танҳо соҳае нест, ки дар ростои НДС-и 18-дарсадӣ меистад. Мактабу муассисаҳои таълимии хусусӣ, литсейю гимназияҳо ва марказҳои омӯзишии бешуморе ҳам бояд ин андоз пардохт кунанд. Абдуфаттоҳ Ҳотамов, муассиси яке аз литсейҳои маъруфи Тоҷикистон, ки то ба ҳол даҳҳо шогирдони тавоное ба воя расонидааст, ки дар озмунҳои байналмиллалии илмӣ ғолиб омадаанд, мегӯяд, аслан намефаҳмад чаро мактабҳои хусусӣ бояд НДС супоранд.
"Андоз аз арзиши иловашуда ном дорад. Аммо мо, ки дар мактабҳо ягон чиз истеҳсол намекунем ва ё намефурӯшем, ки бар нархи он изофа кунему аз он андоз диҳем. Аслан намефаҳмам, ки чаро мо бояд НДС супорем. Вале агар меъёри он то ба 18 фоиз боло бурда шавад, кори мо боз ҳам душвор мешавад ва мумкин аст як қисми хонандагонамонро аз даст бидиҳем. Умедворам, ки ҳукумат ба ин чиз иҷозат намедиҳад", - гуфт Ҳотамов.
То кунун ҳам соҳибкорон ва моликони ширкатҳо дар Тоҷикистон аз баланд будани мизони андоз мегуфтанд. Созмонҳои байналмилалӣ, аз ҷумла Бонки Ҷаҳонӣ боло будани мизони андозбандӣ дар Тоҷикистонро тасдиқ мекунанд.
Дар ҳоли ҳозир, бино ба гузориши солонаи Doing Business, мизони андозбандии умумӣ (total taxrate), яъне таносуби байни фоида ва андозҳои мухталиф дар Тоҷикистон 81,8 дарсадро ташкил медиҳад ва Тоҷикистон аз лиҳози гаронии бори андозаш дар ҷаҳон дар ҷойи севум қарор дорад.
