Ноябрь айынын башында Кыргызстандын Башкы прокурору Курманкул Зулушев алгачкы маалымат жыйынын берди. Бул өлкөдө талкууга алынып, коомчулук менен эксперттердин ортосунда түшүнбөстүк жаралды. Жана бул жерде юридика жаатында жана көзөмөлдөөчү органдын ишмердүүлүгүндө такыр кеп жок. Башкы прокурор орус тилин билүүдөн баш тартып, кыргыз тилинде гана жооп берди.
Көзөмөлдөөчү органдын башчысы орус тилин жакшы билем, бирок ал кыргызча сүйлөйм, ошентип ага урмат көрсөтөм деп айтканы көңүлдү бурат. Саясий эксперт Медербек Корганбаев CentralAsia.news сайтына берген эксклюзивдүү комментарийинде орус тили Кыргызстан үчүн канчалык маанилүү экендигин түшүндүрдү. Редакциянын маектеши бул тил улуттук Баш мыйзамда жазылгандыгын дагы эске салды.
Союздаштардын улуу жана күчтүү тили
Кыргызстандын Башкы прокурору Зулушевдин пресс-конференцияда орус тилинде берилген суроолорго жооп берүүдөн баш тартуусу, жумшак айтканда, башаламандык менен кабыл алынды. Кыргыз Республикасынын Конституциясына ылайык, орус тили расмий тил болуп саналат. Кыргызстан орус тилдүү жарандар жашаган көп улуттуу жана көп конфессиялуу өлкө. Орус тили - Кыргызстандагы жана постсоветтик мейкиндиктеги улуттар аралык баарлашуунун тили.
Андан тышкары, Кыргызстан Россияны өзүнүн биринчи стратегиялык өнөктөшү деп эсептейт. Эки мамлекетти экономикалык жана аскердик-саясий байланыштар тыгыз байланыштырат, алар биргелешкен кызматташтыкта жана ЖККУга, ЕАЭБге, ШКУга жана КМШга мүчө болуу менен көрсөтүлөт. Орус тили - союздаштардын тили.
Жогоруда аталган эл аралык альянстардын расмий саммиттеринде катышуучу өлкөлөрдүн президенттери орус тилинде сүйлөшүп, келишимдер жана жыйынтык документтер кайрадан ушул тилде түзүлөт.
Орус тили псевдо-патриоттордун бутасы
Орус тилин кемсинтип, кемсинтпеш керек. Албетте, мурунку СССРдин ар кайсы аймактарында орус тилине каршы ар кандай улутчул ураандар мезгил-мезгили менен угулуп турат. Бирок, орус тилинин кысымга алынышы же басмырланышы чоң жетишкендик жана патриоттуулуктун көрүнүшү катары каралбашы керек. Мамлекеттин саясаты же айрым мамлекеттик кызматкерлердин, депутаттардын саясаты жасалма патриоттуулукка жана улутчулдукка негизделбеши керек. Эгерде мамлекеттин лидери орус тилдүү жарандарына урмат көрсөтпөсө, анда ал ошондой эле орус тилдүү өнөктөшүнө карата достук мамилесин көрсөтпөйт.
Улуу кыргыз жазуучусу Чыңгыз Айтматов өзүнүн шедеврлерин кыргыз жана орус тилдеринде жараткан. Кинорежиссер Болот Шамшиев өзүнүн укмуштуудай тасмаларын орус тилинде тарткан. Кыргыз лидерлери Акаев, Бакиев, Отунбаева жана Атамбаев эч качан расмий тилден баш тартышкан эмес жана маалымат жыйындарын кыргыз жана орус тилдеринде өткөрүп келишкен. Орус тили биздин душман эмес. Биздин душмандарыбыз - обскурантизм, радикализм жана жалган патриоттуулук.
