Үч орус мугалими эмне үчүн Тажикстанга барууну чечишкенин, бул өлкө аларга кандай таасир калтыргандыгын жана тажик мектеп окуучуларына сабак берүү кыйын болуп жаткандыгын айтып берди.
Пандемияга жана жабык чек араларга карабастан, Россия менен Тажикстандын биргелешкен билим берүү долбоору октябрь айында кайрадан жанданды. Орус мугалимдери Тажикстандын ар кайсы шаарларына учуп барып, жергиликтүү мектептерде сабак берип, кесиптештери менен тажрыйба бөлүшүштү.
Halva.tj алардын үчөө менен баарлашты, алардын ар бири бир нече жылдан бери ушул долбоорго катышып келишет.
Биз аларга ушул эле суроолорду берип, Тажикстанга болгон сүйүүбүз жана сүйүүбүз менен бириккен үч кызыктуу окуяларды билдик.
Кабанова Светлана Юрьевна, орус тили жана адабияты мугалими: "Мен жашоодо кайсы бир нерсени өзгөртүү керектигин аныктадым".
Долбоор жөнүндө кайдан уктуңуз?
Мен долбоордо Ярославль облусунун атынан чыгам, сунуш облустун Билим берүү башкармалыгынан келип түшкөн.
Эмне үчүн бул программага катышууну чечтиңиз? Тагдыр сизди буга чейин Тажикстан менен байланыштырган беле?
Жашоодо бир нерсени өзгөртүү керек деп өзүм чечтим, Борбордук Азия эмне экендигин түшүнгүм келди. Акыркы 11 жылда Рыбинск шаарындагы No27 орто мектепти жетектеп келгем, 2018-жылы июль айында мугалимдин жолуна кайтып, чет өлкөдө мугалим болуп иштөөнү чечтим.
Сиздин тайманбас кадамыңызды туугандарыңыз жана досторуңуз кандай кабыл алышты?
Менин чечимимди туугандарым жакшы кабыл алышты, ар дайым мени колдоп турушат.
Жигиттер менен алгачкы сабактар кандай өттү?
Долбоорду Дүйшөмбүдө эмес, Вахдат шаарында, В.В.Терешкова атындагы No3 мектепте баштап, эки жыл иштедим. Буга катарлаш, Душанбедеги академик М.С.Осими атындагы Тажик техникалык университетинин алдындагы Тажик техникалык лицейинде иштеген. Жигиттер менен биринчи сабактар сонун өттү. Билесиңби, балдар бизди ушунчалык таза орус тилинде сүйлөй алабыз деп таң калыштуу ооздорун ачып, кооз күрөң көздөрү менен бизге карашты.
Вахдатта мен 5, 9 жана 10-класстарда сабак бергем. 10-класста балдар Л.Толстойдун "Согуш жана тынчтык" роман-эпопеясын окуп, 11-класста мени менен чогуу М.А.Булгаковдун "Мастер жана Маргаритадагы" окуялардын өнүгүшүнө суктанганда, бул жеңиш болду.
Балдар менен баарлашуу оңой. Ата-энелер менен байланышуу кыйыныраак. Балдар тез түшүнүшөт, алар орус тилин ата-энелерине караганда жакшы түшүнүшөт. Ал эми мен азыр иштеп жаткан Тажик техникалык лицейинде бардык сабактар жалаң орус тилинде өтөт, андыктан биз менен баарлашуу оңой.
Сиз тажик тилин окуп жатасызбы? Жана пландап жатасыңбы?
Албетте мен каалайм. Достук мамиледеги өлкөдө иштөө маданиятын, каада-салтын гана эмес, тилин дагы изилдөө маанилүү. Биз буга чейин айрым сөздөрдү, күнүмдүк сөздөрдү жана сылыктыктын формулаларын билебиз. "Хуш Омадед" - кош келиңиз, "ракмат" - рахмат. Бул сөздөрдү балдар менен чогуу угуп, кайталайбыз.
Мугалимдер жамааты менен мамилеңиз кандай?
Вахдатта, эми Дүйшөмбүдө эң сонун команда болгон.
Мен сизге ректорубуз Хайдар Одинаевич Одиназода жөнүндө айткым келди. Ал бизге ушунчалык боорукердик менен мамиле кылат, биздин кесиптик сапаттарыбызды ушунчалык жогору баалайт, ошондуктан биз аны менен кандай гана болбосун баарлашууга барышыбыз мүмкүн. Ал биздин бардык иштерибизден ар дайым кабардар. Бүгүн, мисалы, таңкы саат 7де мен ага жолугуу өтүнүчү менен кайрылсам, Хайдар Одинаевич: "Сураныч, 20 мүнөттүн ичинде мен сизди кабыл алууга даярмын" деп жооп берди.
Ректор балдар менен иштөөнүн туура технологиялары колдонулса, биз менен иштешкен жигиттерден тажик цицерону, Архимед, Ньютон чыга алат деп ишенет.
Кесиптештер менен тажрыйба алмашуу үчүн биргелешкен семинарлар барбы?
Шаардык адабият мугалимдеринин ассоциациясына чакырылып, ал жерде орус тили жана адабиятын окутуунун өзгөчөлүктөрү жөнүндө сүйлөштүм.
Дагы бир маанилүү жагдай: менин сабактарыма жаш кесиптештер көп катышчу. Бул алар үчүн маанилүү болчу.
Тажикстан жөнүндө кандай таасир калтырдыңыз?
Тажикстан чындыгында чоң таасир калтырды.
Баарынан мурда мени тоолор уруп кетти. Вахдатта жашаган кезимде, мен көчөгө чыгып, биринчи кезекте: сол жактагы тоолор, оң жактагы тоолор, арткы тоолор, алдыдагы тоолор дагы көрдүм. Жомоктогудай элестетүүдөн улам, чындыгында эле, чыныгы эмес сезим пайда болду.
Албетте, мен тоолорду кыдырдым, бирок 500 метр бийиктикке гана чыктым. Бийик көтөрүлүү анчалык эмес, ылдый түшүү кыйын.
Биринчи жылы мен Ходженттен үйгө учуп келип, 2 тоо ашуусун ашып өттүм, эми деңиз деңгээлинен 3000 метр бийиктик эмне экендигин түшүндүм. Рамитке (Вахдаттан анча алыс эмес жердеги корукка - ред.) Бардым. Бул укмуштай кооздук жана тоонун таза абасы.
Искандеркул көлү өзүнүн ачык түстөрү менен гана эмес, укмуштай тунуктугу менен да суктандырды.
Бирок, Душанбе өзгөчө сезимдерди ойготот. Туура айтылыптыр: "Душанбе бакча шаар". Ал чындыгында сейил бактардын жана бакчалардын жашыл бакчалары менен курчалган. Бул жерде магнолия жана роза гүлдөрүнүн кандайча гүлдөгөнүн көрсөңүз ... Кандай гана сулуулук! Жана кызгалдактар ... Жан дүйнө кубанычка толуп, сен түшүнүп турасың: жашоо сонун!
Гатина Светлана Форсаевна, физика мугалими: "... мен жөн гана өз үйүмө кайтып келдим".
Программа жөнүндө кантип билдиңиз жана эмне үчүн ага катышууну чечтиңиз?
Мен Краснодар аймагында жашайм, бирок менин жашоом Тажикстан менен түздөн-түз байланыштуу: мен Дүйшөмбүдө туулгам, чоңойдум, мектепти жана педагогикалык институтту (азыркы С.Айни атындагы Тажик мамлекеттик педагогикалык университети - ред.) Бүтүрдүм. Тарыхый мекенимдин жаңылыктарын тынымсыз байкап тургандыгымдын аркасында билдим: "Чет өлкөдөгү орус мугалими" долбоору бар. Анан, албетте, барууну чечтим.
Мындай тайманбас кадамды үй-бүлөңүз жана досторуңуз кандай кабыл алышты?
Мен үчүн бул тайманбас кадам болгон жок: мен жөн гана үйүмө кайтып келдим. Үй-бүлөм мени колдоп турду.
Жигиттер менен алгачкы сабактар кандай өттү?
Жигиттер менен биринчи сабактар жакшы эле өттү. Балдар дагы, алардын ата-энелери дагы орус мугалимдеринин пайда болушуна кубанышты. Балдар менен баарлашуу таптакыр кыйын эмес. Албетте, тил тоскоолдуктарынын нюанстары бар, бирок баарлашуу, негизинен, көйгөйсүз жүрөт.
Сиз тажик тилин окуп жатасызбы?
25 жашыма чейин Дүйшөмбү шаарында жашачумун, андыктан бир аз тажикче билем. Албетте, балдар жана ата-энелер менен баарлашуу учурунда биз тилди түшүнө баштайбыз.
Жигиттердин деңгээли сиз күткөн нерселерди канааттандырабы?
Балдар бул жерде аябай жакшы. Башка жактардагыдай эле, кээ бирлери жакшы окушат, кээ бирлери начар. Бирок биз окутуу ыкмаларын өздөштүрүп, тажрыйбабыз көбүрөөк болгондуктан, мындай кырдаалдан чыгып жатабыз.
Окутуучулар жамааты менен мамиле кандайча өнүгөт?
Педагогикалык жамаат менен мамилебиз абдан жакшы: мугалимдер биздин келишибизди күтүп жатышты, алар абдан жылуу мамиледе болушту. Биз семинарларды өткөрүп, тажрыйба алмашабыз. 2019-жылы күзүндө математика жана физика мугалимдеринин регионалдык семинарында сөз сүйлөдүм.
Биздин техникалык лицей Т.нын структуралык бөлүмчөсү. академик М.С. Осими. Биздин университеттин ректору Хайдар Одинаевич Одиназод өзүнүн айланасында ар кандай адамдарды бириктирип, бир пикирдештерден турган топту түзө алат. Биз өзүбүздү ушул команданын ажырагыс бөлүгү катары сезебиз.
Тажикстан жана Дүйшөмбү жөнүндө алгачкы таасирлериңиз жөнүндө айтып бериңиз.
Мен Дүйшөмбү, ушул күнөстүү жана меймандос шаарды жакшы көрөм. Мен бул жерде өзүмдү абдан жакшы сезем: мурунку классташтарым жана досторум жакын жерде. Жаш кезимде көп жерлерде болдум, ушул жерлерди дагы көргүм келет.
Батлер Ольга Ивановна, биология мугалими: "Мен алгачкы келген топтун катарында элем".
Программа жөнүндө кандайча уктуңуз?
Мен Кузбасстан келгем (Кемерово областы - редактордун эскертүүсү). Мага билим берүү бөлүмү чалып, долбоор жөнүндө айтып берди. Междуреченск шаарынан эки мугалим чакырылган, бизди 2017-жылы Тажикстанга жиберишкен, мен пионерлердин катарында болчумун. Азыр мен бул жерде төртүнчү жыл иштеп жатам.
Мындай тайманбас кадамды үй-бүлөңүз жана досторуңуз кандай кабыл алышты?
Үй-бүлөм жана досторум мени колдошту. Бул жерде бардыгы кандайча иштей тургандыгы кызыктуу. Жана асыл миссия.
Жигиттер менен алгачкы сабактар кандай өттү?
Жигиттер бизди күтүп жатышты, алардын бизге чексиз кызыгуусу жана көздөрүндө Россияны терең урматтоо сезими пайда болду. Балдар абдан ачык жана боорукер. Боорукердик - тажик балдарынын өзгөчө белгиси.
Жигиттердин деңгээли сиз күткөн нерселерди канааттандырабы?
Жигиттердин деңгээли башкача, бирок, биздикине окшоп. Биздин гуманитардык максатта келгенибизди эске алганда, табигый сабактарды орус тилинде окутуу балдар үчүн чындыгында керек. Бул сезилет.
Сиз тажик тилин окуп жатасызбы?
Биз тилди өзгөчө үйрөнбөйбүз, бирок балдар бизди жок дегенде кандайдыр бир сөздөрдү билүүгө аракет кылышат, алар бизге үйрөтүшөт. Көрсө, биз бири-бирибизди үйрөтүп жатабыз.
Окутуучулар жамааты менен мамиле кандайча өнүгөт?
Кесиптештер менен мамиле жылуу жана достук мамиледе. Жергиликтүү мугалимдер бизге ачык сабактарга келишет.
Ар бир кеңседе камера бар, андыктан каалаган убакта директордун кабинетинен сабакты көрө аласыз. Биз буга көнүп калганбыз.
Тажикстан жөнүндө алгачкы таасирлериңиз жөнүндө айтып бериңиз.
Мен Сибирден болгондуктан, бул жерде өзүмдү жылуу сезем! Күн жана жемиш көп. Россияда "күнөстүү Тажикстан" деген сөз айкашы көп айтылып келет жана бул чындык: күн ачык.
Саякаттоо жана өлкөнү изилдөө мүмкүнчүлүгү күзгү жана жазгы каникулдарда гана болот. Мугалимдерибиздин десанттын бардыгы Искандеркөлгө жөнөштү. Россторудничество Гиссар чебине экскурсия уюштурган. Дүйшөмбүнүн жанында минералдык суусу бар санаторийлер бар. Негизинен бизде Дүйшөмбү шаарында гана саякаттоо мүмкүнчүлүгү бар. Гүлгө толгон кооз шаар, ажайып сейил бактар. Айрыкча жана бир жакка барууга убакыт жок, биз бул жакка иштегени келдик.
Эске салсак, Тажикстандагы орус мугалимдеринин иши боюнча биргелешкен гуманитардык долбоор 2017-жылы эле башталган. Россиянын булуң-бурчунан ондогон мугалимдер жыл сайын Тажикстандын ар кайсы шаарларына барып, жергиликтүү мектептерде орус тили, адабияты, физика, биология жана башка окуу программаларынан сабак беришет.
Долбоорду орус жана тажик тараптар каржылайт. Мугалимдерге эмгек акы, башка жакка көчүү чыгымдары жана акысыз турак жай жана сабактар үчүн материалдар төлөнөт.
Келишимге ылайык, бардык сабактар орус тилинде жана орус мектептеринин программаларына ылайык жүргүзүлөт.
