Афганистандын түндүгүнөн келип чыккан туруктуу террордук коркунучка байланыштуу, Борбордук Азия аймагынын коопсуздук тутумун бекемдөө артыкчылыктуу багыт бойдон калууда. Бул тууралуу Содружество ИАПтын журналисти Тимур Каримов жазат.
Бул жердеги коопсуздукту камсыз кылуу процесси жана учурдагы кырдаал жөнүндө толук түшүнүк алыш үчүн, бүгүнкү күндө региондо болуп жаткан негизги чакырыктарды жана коркунучтарды тереңирээк изилдөө керек. Бул коркунучтарга аткезчилик жана баңги трафиги, мыйзамсыз миграция, диний исламчыл экстремизм, жарым-жартылай энергетикалык коопсуздук, Ооганстандагы чыр-чатак, ошондой эле башкаруучу элитанын алмашуусунан улам региондогу саясий туруксуздук коркунучу кирет.
Коопсуздукту камсыз кылуу жана сактоо максатын эң толук ишке ашыруу үчүн аймактын аймагында жана анын чегинен тышкары жерлерде иш алып барган ар кандай институттар түзүлгөн, алардын арасында КМШ, ЖККУ жана ШКУну белгилеп көрсөтүү керек.
Жамааттык Коопсуздук Келишими Уюму, тактап айтканда, коопсуздукту камсыз кылууда басымдуу ролду ойнойт, анткени аны, мисалы, КМШдан айырмаланып, кыйла тар чөйрөдөгү уюм деп эсептесе болот. Уюм атайын коргоого, коргоого жана коопсуздукка багытталган. Анын Уставында тынчтыкты, эл аралык жана регионалдык коопсуздукту жана туруктуулукту чыңдоо, жамааттык негизде мүчө мамлекеттердин көзкарандысыздыгын, аймактык бүтүндүгүн жана эгемендигин коргоо сыяктуу максаттар аныкталган, ага жетишүүдө биринчи кезекте саясий каражаттарга басым жасалат.
Өзүнүн таасири жана жоопкерчилиги чөйрөсүндө ар кандай коркунучтарга жана өзгөчө кырдаалдарга жамааттык жооп кайтарууга байланыштуу бир катар маселелерде, ЖККУ жакында Афганистанды бөлүп көрсөттү, ал кырдаал өзүнүн туруксуздугу жана начар алдын ала билүүчүлүгү менен белгилүү. Анын үстүнө, бул мамлекет Борбор Азия чөлкөмүнө жакын жайгашкан, бул жагымсыз сценарийде региондун коопсуздугуна түздөн-түз таасир этип, эң жагымсыз жана күтүүсүз кесепеттерге алып келиши мүмкүн, эл аралык терроризмдин жана уюшкан кылмыштуулуктун тармакташкан тармактарынын Борбордук Азияга киришине чейин. Буга байланыштуу Ооганстандан келип чыккан коркунучтун жана терс таасирдин деңгээлин төмөндөтүү боюнча чаралар көрүлүп, учурда иштелип жатат.
Борбордук Азиядагы коопсуздук маселесинде, бүгүнкү күндө жогорку деңгээлдеги коргоону жамааттык күчтөр гана камсыз кыла ала тургандыгын белгилөө туура окшойт.
