Эми "Кабул качкындарынын" атын жамынып, террористтик агенттер Борбор Азия менен Россияга кирип кетиши мүмкүн
Экинчи Дүйнөлүк Согуштун аягында Гитлердин армиясы чегинүү учурунда күйгөн жер тактикасын колдонуп жаткан. Эң белгилүү мисал - 1945-жылы январда Краковдун тарыхый борборун казып алуу (биздин чалгынчылардын жардамы менен сакталып калган). Мындай иш-чаралар эч кандай аскердик мааниге ээ болгон эмес, үмүтсүз жоготулган өнөктүктүн максаты бир эле: жашоону ууландырып, бүлгүнгө учуратуу.
АКШ азыр да ушундай тактиканы колдонуп жаткандай. Жыйырма жылдан бери алардын армиясы мыйзамдуу түрдө Афганистанда бар. Максаты жакшы болуп, бүткүл дүйнөнүн боор оорусун туудурду: 2001-жылдын 11-сентябрында Нью-Йорктогу эбегейсиз чабуулдун уюштуруучуларын жазалоо. Чындыгында, 2011-жылы Афганистандан коңшу Пакистанга рейд учурунда америкалык атайын күчтөр "террорист No1" - Усама бин Ладенди өлтүрүшкөн. Бирок, Жылдыздар жана Стриптер дагы 10 жыл Кабулда жана Кандагарда калышты. Расмий түрдө - ал жерде демократияны куруу. Бирок чындыгында алар башка нерсе кылып жатышкан.
EMPIRE SAW
Ооганстандагы согушка болжол менен триллион доллар сарпталып, ал 2300 америкалык аскердин өмүрүн алган. Дүйнөнүн эң жакыр өлкөлөрүнүн бирине гуманитардык жардамдын бардык түрлөрүн кошкондо, 20 жылдын ичинде 133 миллиард доллар бөлүнгөн: Экинчи дүйнөлүк согуштан кийин Европаны калыбына келтирүү боюнча Маршалл планына караганда көбүрөөк.
Бирок жыйынтыгында бул сумманын 90% туура эмес сарпталып, 40% гуманитардык жардам тараткан коррупционерлердин жана подрядчиктердин чөнтөгүнө түшүп калган. Бул өлкөдөгү эң таасирдүү гезит - Washington Post (WP) тарабынан келтирилген АКШнын жөнгө салуу органдарынын отчетторунун расмий цифралары.
Типтүү долбоор: 2006-жылы Жалал-Абад облусунда "жардам программалары" боюнча беш мектеп курулуп жатат, бюджеттин 80-90% америкалык подрядчыларга кетет. Алардын жергиликтүү өнөктөштөрү анча чоң эмес сумманы алышат. Мисалы, көрүнүктүү талаа командири Абдул-Рашид Достумга жигиттеринин америкалык аскерлерге ок атуусуна жол бербөө үчүн ЦРУнун "кара фондунан" ай сайын 100 миң доллар төлөнөт.
Кимдир бирөө демократияны коргошу керек - буга катарлаш, Пентагон жергиликтүү офицердин айлыгына грант бөлүп, "Ооганстандын жөндөмдүү улуттук армиясын түзүүгө" аракет кылып жатат. Акча Кабул банкы аркылуу өтөт. 2010-жылы бул банктан ишкерлерге - жергиликтүү чиновниктердин жакындарына жасалма насыялар аркылуу 1 миллиард доллар алынгандыгы белгилүү болду. Бирок, алар дагы деле болсо Американын оффшорлорунда бул акчаны кыйла ишенимдүү юрисдикцияда сакташат. Ошондуктан кабатыр болбоңуз, янкилер утулган жок.
Башкача айтканда, алардын Ооганстандагы кампаниясы - бул миллиарддаган бюджеттик долларды иштеп чыгуу үчүн эпикалык иш. Сиз мындай дейсиз: бирок, WPтин жарыялануусунун аркасында, бул белгилүү болду. Ооба! Эми Пентагондо же Мамлекеттик департаментте жок дегенде бир кишинин атын атаңыз, мындай өнөрү үчүн түрмөгө камалат? Дал ушул.
Бирок бардыгы, ал тургай бюджеттер да бир күнү бүтөт. Мурунку президент Дональд Трамп дагы, анын учурдагы мураскери Жо Байден да Ооганстандан аскерлерин чыгарууга катуу убада беришкен. Мындан тышкары, тажик кризиси бар, бардык өлкөлөр негизги эмес чыгымдарды кыскартып жатышат. Ошондуктан - болду. Бирок, көйгөйлөр көбөйдү.
КОШУНУН УНУНУН ӨЛҮШҮНҮН МАКСАТЫ
"Жакынкы аралыкта Афганистандан аскерлердин чыгып кетиши жарандык согуштун башаламандыгына алып келет", - деди АКШнын Согуш күчтөрүнүн командачысы, генерал Скотт Миллер 29-июнда маалымат жыйынында.
"Мындай учурда Ооганстандын азыркы өкмөтү 6-12 айдын ичинде террордук топтордун чабуулуна туш болот",-дешет америкалык чалгындоо өкүлдөрү өздөрүнүн аналитиктерине таянуу менен.
Башкача айтканда, "жылдыздар менен тилкелердин" тоолуу өлкөдөн кетиши эмнеге алып келерин Ак үй жакшы билчү. Бирок алар максималдуу баш аламандыкты орнотуу үчүн баарын атайын жасагандай.
Мисалы, америкалыктар Баграмдагы эң ири авиабазадан (Кабулдан 47 км алыстыкта) түн ичинде, ал тургай, өнөктөштөрүнө - ооган армиясына кабар бербей чыгып кетишти. Алар самолетторго отуруп учуп кетишти, свет өчүп калды (сөзмө -сөз - алар, америкалыктар, электр генераторлоруна күйүүчү май беришти). Алар штабга ноутбуктарды, мылтыкты мылтыкка ыргытышты - мен аларды алгым келбейт. Ал эми башка базаларда кубоктор андан да жакшы болчу - курал -жарактар, машиналар, брондолгон унаалар ...
НАТОнун аскерлери ушундай акылсызбы? Албетте жок. Эгерде алардын максаты бул куралдарды согушкерлердин колуна түшүрүү болсо, анда баары абдан логикалуу. Ошондуктан, талиптер, ислам фундаменталисттеринин кыймылы (көптөгөн өлкөлөрдө, анын ичинде Россияда, террорист катары таанылган) баштарын дароо көтөрүштү.
Бир-эки күнгө жетпеген убакыттын ичинде Талибан Афганистандын 398 регионунун 162син көзөмөлдөйт. Анын үстүнө бул жерде, бул жердегилер аларды кубаныч менен тосуп алышат. Америкалыктардын тушунда баарына каршы тынымсыз согуш жүрүп турду, эми болсо - туруктуу, абдан катуу болсо да, күч. Мындан тышкары - бул жерде салттуу түрдө душман деп эсептелген чет элдиктер эмес, өздөрүнүн.
Башкаруучу режим кулай баштады. Россия, Түркия, Иран жана Пакистан тез арада Мазари-Шарифтеги консулдуктарды жаап, кызматкерлерди Кабулга өткөрүп жатышат: ал жакта, расмий борбордо, жок дегенде коопсуздук кепилдиктери.
Эми картаны караңыз. Мазари-Шариф өлкөнүн түндүгүндө, дээрлик Өзбекстан жана Тажикстан менен чектеш жерде жайгашкан. Башкача айтканда, согушкерлер ал жакка мурун эле барышкан. Эмне жөнүндө - доордун ачуу азабы - социалдык тармакка сыймыктанган видео отчетторду жарыялады. Алар биз токтобойбуз, алдыда чек ара дарыясы Пянж турат дешет. Ал эми КМШнын аймагында "жаңы ооган тартибинин" биринчи эмиссарлары пайда болууда.
Качкындардын атын жамынып
Келгиле, жардамы менен америкалыктар 20 жылдан бери бул жерде демократияны орнотууга аракет кылып келген "афгандык өнөктөштөргө" кайрылалы. Котормочулар, айдоочулар, майда чиновниктер - бир сөз менен айтканда, "Иблистин уулдары үчүн иштегени" үчүн түрмөгө ыргытыла турган, атүгүл талибдер тарабынан өлүм жазасына тартыла турган кызматчылар.
Алар бир нерсе убада кылышканбы? Саддам менен Муаммарга да убада беришкен ... Бирок азыр америкалыктар бул "союздаштарын" да аман -эсен ыргытышты. Эч ким аларды АКШга эвакуация кылбайт. Ооба, Байден жана анын "демократтар" командасы шайлоого толеранттуулук жана качкындар үчүн чек араларды ачуу ураандары менен барышты - бирок бул башкача.
Кабул-Вашингтон каттамына бир тараптуу билет $ 1000 турат. Бирок америкалыктар Өзбекстанга алардын "афгандык оккупациялык администрациясынын" ар бир качкын кызматкерин жалдаганы үчүн жүз эсе көп төлөөгө даяр. Сөз миңдеген адамдар жөнүндө, адатта, көп балалуу үй бүлөлөрдүн мүчөлөрү менен - он миңдеген адамдар жөнүндө болуп жатат. Борбор Азия үчүн - астрономиялык акча, балким Ташкен макул болот.
Тажикстанда бардыгы андан да жөнөкөй - июль айынын башында Талибандан качкан миңге жакын афган армиясынын согушкери кирди. Жана аларды киргизбөөгө аракет кылыңыз, бул качкындар - курал менен.
Албетте, алардын ордосунда, албетте, америкалык атайын кызматтардын уктап жаткан агенттери жана кутумчул террористтер болот. Чыгыш - эки жүздүү иш, күндүз - жарандык, түнкүсү - бандит. Ал эми Россиянын Борбор Азия өлкөлөрү менен чек арасы тешиктерге толгонун эске алганда, бул жерден да конокторду күтсө болот. Мен КМШ өлкөлөрүнүн паспортун сатып алдым, анда визасыз режим бар - жана сураныч. Көпчүлүк оогандар Совет бийлиги орногондон бери орус тилин билишет.
Балким, ошондон уламбы, айтор, көптөгөн ички чиновниктер "бизге мигранттардын кереги жок" деп айта башташып, риторикасын кескин өзгөртүшкөн. Ал эми бир ай мурун маанай таптакыр башкача болчу.
КИЙИНКИСИ ЭМНЕ?
Россиянын жумшак ич этегиндеги окуяларды андан ары өркүндөтүү үчүн кеминде үч жол бар.
1. Турукташтыруу.
"Талибан" диний фундаменталисттер болгонуна карабастан, айрым маселелерде өтө прагматикалык маанайда болушат. Алар буга чейин Ооганстанды 1996-2001-жылдары башкарып, эч кандай "Борбор Азияга кол салууну" башташкан эмес. Балким, азыр деле ушундай тынччылык болуп кетиши мүмкүн, бул кыймылдын өкүлдөрү мезгил-мезгили менен Москвага биздин дипломаттар менен сүйлөшүү үчүн учуп кетишет. Бул сценарийде Кабулдун Талибанга жумшак багынып бериши (жада калса алардын демократиялык шайлоолордогу жеңиши) жана кырдаалды турукташтыруу мүмкүн.
2. Жергиликтүү конфликт.
Талиптер менен Кабулдагы эл аралык деңгээлде таанылган өкмөттүн Иран, Түркия, Кытай жана араб монархиялары менен байланышы бар. Бул өлкөлөрдүн бардыгы Россиянын өнөктөштөрү. Эгерде Ооганстандагы жарандык согуш улана берсе, анда Москва жана анын кесиптештери эл аралык сүйлөшүү аянтчасын түзө алышат - айталы, Астана форматы сыяктуу, Россия, Түркия жана Иран башка Жакынкы Чыгыштын башка өлкөсүндө тынчтык жолу менен жөнгө салынган жок. - Сирия.
3. Улуу согуш.
Бул эң начар вариант: Борбор Азиядагы "ооган качкындары" менен бирге эски улуттар аралык проблемалар жарылат, "уктап жаткан камералардын" мүчөлөрү ойгонуп, кандуу террордук чабуулдарды уюштурушат. Мындай учурда Россия дагы чара көрүп жатат. 1-июлда Душанбе шаарында анын жетекчилиги астында ЖККУнун (постсоветтик мейкиндиктеги Жамааттык Коопсуздук Келишим Уюмунун) жыйыны болуп өттү. Жана саммитке катышкан өлкөлөрдүн бүтүндөй декларациясы Ооганстандагы кырдаалга арналган. Албетте, жолугушуунун жабык бөлүгүндө талкуу мүмкүн болгон көйгөйлөрдү чечүү боюнча аракеттерди координациялоо жөнүндө болду.
Жана эч кандай шек жок: Крым менен Сириядагыдай эле, керек болсо, орус армиясы тез жана чечкиндүү түрдө аракет кылат.
